Veerkracht van de republiek

Democratie verkeert in zwaar weer, zoveel is zeker. Sommigen vrezen dat die ondermijnd wordt en op haar einde loopt. Anderen betwijfelen openlijk de waarde van democratie als zodanig. Er zijn ook mensen die zich opwerpen als redders van democratie. Maar hoe kun je de democratie redden? In dit boek over de veerkracht van democratie kiest Herman van Gunsteren een origineel uitgangspunt: hij gaat na of,en zo ja hoe, de democratie in staat is zichzelf te redden. Veerkracht is het vermogen om met uitdagingen en verstoringen zodanig om te gaan dat kernwaarden behouden blijven. Kernwaarden van democratie zijn vrijheid en zeggenschap voor alle burgers, bestrijden van onrecht, en handhaven van een orde waarbinnen burgers hun vrijheid gestalte kunnen geven. Van Gunsteren betoogt dat de veerkracht van democratie ligt in het organiseren van de diverse inbreng van burgers, in het sturen door variëteit en selectie. Niet door alle neuzen dezelfde kant op te krijgen en met kracht een gezamenlijk gekozen aanpak te realiseren. Deze visie op de veerkracht van democratie toetst Herman van Gunsteren door na te gaan hoe het Nederlandse politiek/bestuurlijke bestel in het eerste kwart van deze eeuw met uitdagingen en verstoringen is omgegaan. Of daardoor het democratisch karakter ervan is verzwakt of juist versterkt. En welke instituties van de democratie, zoals bijvoorbeeld verantwoordingsprocessen, verkiezingen en demonstraties van burgers daarbij een rol hebben gespeeld. Herman van Gunsteren was hoogleraar Politieke Theorieën en Rechtsfilosofie aan de Universiteit Leiden. Hij schreef diverse boeken, waaronder Gevaarlijk veilig: terreurbestrijding in de democratie (2004), Bouwen op burgers (2008) en recent De belofte van politiek, Hoe burgers hoop levend kunnen houden (2022). Van Gunsteren was lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.