Het verraad aan de verlichting

De westerse beschaving is haar geloof in verlichting verloren: de overtuiging dat de menselijke rede de wereld steeds kan verbeteren door wetenschap, het vrije woord en democratie. Lange tijd werd dat geloof uitgedragen door ‘progressieve’ mensen – dat was wat het woord betekende –, maar diezelfde progressieven hebben op talloze domeinen verraad gepleegd aan de waarden van de verlichting, die ongeziene ideeënrevolutie die ontstond in West-Europa.
De westerse moderniteit helpt de planeet om zeep, vinden progressieven. De zogenaamde ‘verlichting’ is slechts een schaamlapje voor suprematiedenken en kolonialisme. Kapitalisme en globalisering zijn gebaseerd op uitbuiting en leiden tot extreme ongelijkheid. Eindeloze groei is een waanbeeld. En vrije meningsuiting is een dekmantel voor racisme en onderdrukking.
Hoe heeft het zover kunnen komen? In dit vurige pleidooi zoekt filosoof Maarten Boudry naar de wortels van het moderne verraad aan de verlichting en toont hij hoe we ons geloof in vooruitgang kunnen terugwinnen. Want het progressieve verraad is verre van onschuldig. Als niemand zich nog over de verlichting ontfermt, dan zal de vlam ook uitdoven.

Maarten Boudry (1984) is schrijver, wetenschapsfilosoof en was de eerste houder van de leerstoel Etienne Vermeersch aan de Universiteit Gent. Hij publiceerde onder meer de bestsellers Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat (2019) en Waarom ons klimaat niet naar de knoppen gaat (als we het hoofd koel houden) (2021).

Over Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat:
‘Strijdlustig. 340 pagina’s lang belijdt Boudry zijn onverwoestbare geloof in de vooruitgang.’
de Volkskrant ****

‘Boudry is de filosoof die we nodig hebben in tijden waar algoritmen ons in tegengestelde groepen opsluiten die veroordeeld zijn tot een zinloos polariserend debat.’
Doorbraak ****

Over Waarom ons klimaat niet naar de knoppen gaat (als we het hoofd koel houden): ‘Het vertrouwen van Maarten Boudry is niet blind: hij stelt dat een goede afloop mogelijk is, áls we ons daartoe inspannen – dat zet hij uiteen op heldere wijze, met de nodige humor.’
New Scientist ‘Boudry staaft zijn toegankelijke, pakkend geschreven betoog met vele argumenten en feiten.’
Dagblad van het Noorden